PROFILAKTYKA

Badania profilaktyczne, zwane także przesiewowymi, mogą pozwolić ustrzec się wielu groźnych chorób. Kiedy je wykonywać – najlepiej ustalić z lekarzem. Zależne jest to bowiem od wieku i płci pacjenta, jego trybu życia, jak również od obciążeń chorobowych w rodzinie.

Jakie badania profilaktyczne warto regularnie wykonywać?

Pomiar ciśnienia tętniczego i stężenia glukozy we krwi

Badania układu trawiennego i inne badania przesiewowe

Badania profilaktyczne dla kobiet

1. Pomiar ciśnienia tętniczego i stężenia glukozy we krwi

Na pewno warto zwrócić uwagę na ciśnienie tętnicze i jego regularny pomiar, który powinien być wykonywany przynajmniej raz w roku przez lekarza rodzinnego. Regularna kontrola pozwala wykryć wcześniej zagrożenie i wdrożyć odpowiednie leczenie. Ryzyko rozwoju nadciśnienia wzrasta zazwyczaj po 50 roku życia, ale może wystąpić wcześniej, jeżeli istnieją czynniki ryzyka.

Badanie stężenia glukozy we krwi pozwala na wczesne wykrycie cukrzycy, nawet przed wystąpieniem objawów. Zaleca się, aby oznaczać stężenie glukozy u każdej osoby powyżej 45. roku życia, a już wcześniej u osób z grupy ryzyka.

2. Badania układu trawiennego i inne badania przesiewowe

W przypadku profilaktyki raka jelita grubego najprostszym badaniem jest badanie kału na obecność krwi utajonej. W przypadku dodatniego wyniku badania przeprowadza się dalszą diagnostykę. Wykonanie takiego badania raz w roku zaleca się u osób po 50. roku.

Co najmniej raz na 10 lat powinno być wykonane natomiast badanie kolonoskopowe, czyli obejrzenie wnętrza jelita grubego po wprowadzeniu przez odbyt specjalnego, zakończonego kamerą urządzenia. Takie działanie pozwala na wykrycie nowotworu we wczesnym stadium i skuteczne jego leczenie.

Badanie RTG klatki piersiowej powinno być przeprowadzane co roku u palących papierosy po ukończeniu 40 lat. Pozwala ono na wykrycie zmian nowotworowych w płucach.

Badanie densytometryczne kości pozwala na sprawdzenie ich gęstości i w razie potrzeby wprowadzenia odpowiedniej profilaktyki lub leczenia osteoporozy. Badanie powinno być wykonywane u kobiet ok. 10 lat po menopauzie, u mężczyzn – po 65. roku życia.

Wizyty u dentysty powinny odbywać się regularnie co 6 miesięcy, co pozwoli uniknąć rozwoju próchnicy będącej źródłem infekcji i różnych chorób ogólnoustrojowych.

Osoby, u których nie występują zaburzenia wzroku do 40. roku życia, powinny wykonywać profilaktyczne badanie co 2 - 3 lata. Po 50. roku życia wizyta u okulisty konieczna jest raz do roku.

3. Badania profilaktyczne dla kobiet

Najważniejszym badaniem w przypadku profilaktyki raka szyjki macicy jest cytologia. Polega ona na pobraniu przez ginekologa za pomocą specjalnej szczoteczki materiału do badania. Cytologię wykonuje się nie wcześniej niż 3 - 4 dni po miesiączce i nie później niż 3 - 4 dni przed nią. Nie powinno się współżyć, używać tamponów i stosować leków dopochwowych przed pobraniem wymazu. Pierwsza cytologia zalecana jest przed skończeniem 25. roku życia, nie później jednak niż 3 lata po rozpoczęciu współżycia. Wykonuje się ją profilaktycznie do 60. roku życia. Badanie wykonuje się początkowo raz w roku, później, jeśli nie występują czynniki ryzyka, można przeprowadzać je co 3 lata.

Profilaktyka raka piersi obejmuje:

samokontrolę piersi – kobiety już od 20. roku życia powinny same kontrolować stan swoich piersi, najlepiej wykonywać ją 3 dni po miesiączce;

badanie lekarskie piersi – prowadzone jest u kobiet między 20., a 39. rokiem życia raz na trzy lata, a u kobiet po 40. roku życia – raz do roku;

przesiewowe badanie mammograficzne – w Polsce zalecane są co 2 lata po ukończeniu 50 lat, pozwala wykryć nowotwór we wczesnym stadium i zwiększa szanse wyleczenia, u młodszych kobiet zalecane jest badanie USG.

Jeśli kobieta jest obciążana większym ryzykiem wystąpienia nowotworu (czynniki genetyczne, długotrwała HTZ), powinna częściej się badać.